Dbanie o zęby jest bardzo ważne już od samego początku. Brak regularnej higieny jamy ustnej przyczynia się do wzrostu ryzyka wystąpienia próchnicy. Według WHO codzienne szczotkowanie zębów pastą z fluorem od wyrzynania się pierwszego zęba należy uznać za najlepszą praktykę kliniczną w dzisiejszych czasach. Kiedy więc zacząć dziecku myć zęby? Od momentu pojawienia się pierwszego ząbka.
Pasta do zębów powinna zawierać fluor, a jego stężenie musi być dostosowane do wieku oraz poziomu wystąpienia ryzyka próchnicy. Ryzyko to pomoże ocenić lekarz stomatolog. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej i polskich Ekspertów zęby powinno się szczotkować dwa razy dziennie. Ze względu na możliwość nałożenia zbyt dużej ilości pasty na szczoteczkę, połknięcie jej oraz niską efektywność oczyszczania zębów, do 8 roku życia dziecka to rodzice powinni szczotkować zęby swoim dzieciom.
Zalecenia dotyczące stosowania past z fluorem:
- 0,5 do 3 lat – zawartość fluoru 1000 ppm, ilość pasty wielkości ziarenka ryżu,
- 3 do 6 lat – zawartość fluoru 1000 ppm, ilość pasty wielkości ziarna grochu,
- powyżej 6 lat – zawartość fluoru 1500 ppm, ilość pasty odpowiadająca połowie/całości szczoteczki.
Filarami zapobiegania chorobie próchnicowej są: prawidłowe odżywianie, dbanie o higienę jamy ustnej oraz stosowanie środków profilaktycznych zawierających fluorki. Oznacza to, że samo szczotkowanie zębów nie wystarczy, by zapobiec próchnicy. Zaleca się ograniczenie spożywania cukru i zamienne stosowanie ksylitolu, który w połączeniu z fluorem może mieć właściwości przeciwpróchnicowe, spożywanie surowych i sprężystych owoców i warzyw, ziaren zbóż, produktów pełnoziarnistych i mleka, picie wody mineralnej oraz zachowanie minimum 2-godzinnych przerw między posiłkami. Szczotkowanie zębów powinno trwać około 2 minut z zastosowaniem pasty do zębów z fluorem, a po każdym szczotkowaniu należy wypluć nadmiar pasty bez płukania, by wydłużyć czas ochronnego działania fluoru zawartego w paście. By dotrzeć do przestrzeni międzyzębowych zalecane jest stosowanie nici dentystycznych.
Kiedy udać się na pierwszą wizytę do stomatologa?
Pierwsza wizyta powinna odbyć się w pierwszym roku życia dziecka, gdy zęby nie wymagają jeszcze leczenia. Jest to najczęściej wizyta zapoznawcza, kontrolna, podczas której rodzic otrzymuje niezbędne wskazówki i informacje, a dziecko ma możliwość oswoić się z nowym miejscem i poznać lekarza.
A co zrobić, gdy dziecko nie chce myć zębów?
Bardzo ważne jest oswojenie ze szczoteczką, dotykiem wewnątrz jamy ustnej. Jeszcze przed wyrżnięciem się pierwszych zębów, dziąsła dziecka można masować specjalnymi silikonowymi szczoteczkami, by stopniowo przyzwyczajać je do codziennych czynności higienicznych. Warto pamiętać, że autostymulacja oralna dziecka w najlepszy sposób przyczynia się do odwrażliwiania jamy ustnej.
Gdy dziecko jest starsze, a nadal przejawia niechęć do szczotkowania zębów, warto pójść się do sklepu i wspólnie wybrać szczoteczkę. Może motyw postaci z ulubionej bajki lub ulubiony kolor będą dobrą zachętą do regularnego szczotkowania.
Warto pamiętać, że to rodzice są dla dziecka głównym autorytetem, dlatego wspólne mycie zębów może okazać się bardzo dobrym pomysłem. Dzięki temu dziecko może obserwować, jak poprawnie myć zęby, jak długo , a rodzic może kontrolować poprawność wykonywanych czynności.
W myciu zębów może nam także towarzyszyć ulubiona maskotka. Być może przyda się także podczas demonstrowania dziecku prawidłowego szczotkowania.
Świetnym pomysłem uświadomienia dziecku efektywności mycia zębów jest nauka poprzez zabawę. W tym celu należy przygotować czystą lub zabawkową szczoteczkę do zębów (ewentualnie chusteczkę), marker suchościeralny oraz poniższą kartę (konieczne jest zalaminowanie). Na zalaminowanym modelu jamy ustnej malujemy markerem suchościeralnym ząbki tak, by wyglądały na brudne (możemy użyć różnych kolorów, które imitują różne pokarmy). Następnie usuwamy brud z zębów za pomocą szczoteczki. Dziecko szybko widzi efekt szczotkowania, ponieważ marker się ściera.
Źródła:
Olczak-Kowalczyk D., Mielczarek A., Jackowska T., Mielnik-Błaszczak M., Turska-Szybka A., Opydo-Szymaczek J., Jurczak A., Kaczmarek U. (2022). Środki fluorkowe w zapobieganiu i leczeniu próchnicy i erozji zębów u dzieci, młodzieży i dorosłych – rekomendacje Polskich Ekspertów. Aktualizacja zaleceń: Indywidualna profilaktyka fluorkowa u dzieci, młodzieży – rekomendacje Polskich Ekspertów. Nowa Stomatologia 2022, 27(2), 35-59.
Woynarowska-Sołdan M., Kobylińska A., Olczak-Kowalczyk D. Zdrowe zęby mleczne to zdrowy start dla zdrowych zębów stałych. Ulotka edukacyjna dla rodziców dzieci w wieku przedszkolnym.
www.ptsd.net.pl